کتاب مقدس

«کتاب مقدس» شامل «عهد عتیق» و «عهد جدید» است .

عهد عتیق

نام این بخش از کتاب مقدس یعنی «عهد عتیق» بر خلاف معنایی که از کلمه «عهد» در زبان فارسی برداشت شده(یعنی عهد به مفهوم یک دوره زمانی) به معنای «دوره کهن» نیست. این عبارت به معنی دقیق به عهد و پیمانی اشاره می‌کند که خداوند با ابراهیم بست. مفهوم کلی این پیمان این بود که خداوند او را انتخاب نمود تا نخستین انسان پس از آدم باشد که با او ارتباط نزدیک برقرار می‌نماید و او نیز به خداوند ایمان آورد. خداوند همچنین وعده ازدیاد نسل را به وی داد که مدتی بعد توسط اسحاق (همان پسر که یهودیان و مسیحیان عقیده دارند ابراهیم او را برای قربانی کردن به کوه برد) عملی گردید. خداوند همچنین نشانه‌ای برای این عهد و پیمان مقرر نمود که آن بریدن قسمتی از پوست اضافی آلت تناسلی مردانه(ختنه) می‌باشد.این بخش از «کتاب مقدس» شامل: شرح چگونگی خلقت جهان و نوع بشر و سپس شرح زندگی و ارتباطات روحانی نخستین پیامبران از ابراهیم به بعد می‌باشد. این بخش با کتاب پیدایش شروع می‌گردد و پس از چند بخش که حاوی توضیحات کلی در مورد زندگی پیامبران پس از ابراهیم است، کتاب تورات وسپس کتب پیامبران پس از موسی را شامل می‌شود. دو بخش متفاوت نیز در کتاب عهد عتیق وجود دارد که به اشعار دو پیامبر یعنی داوود و سلیمان نبی می‌پردازد. این دو کتاب به ترتیب «مزامیر داوود» و «امثال سلیمان» نام دارند. بخش قابل توجهی از اشارات به آمدن مسیح در آینده،در کتاب «مزامیر داوود» - که حاوی گفتگوی داوود نبی با خداوند و نیز سخنانی که داوود به هدایت روح و وحی خداوند می‌گوید (در قالب بیش از 500 قطعه شعری)- آمده‌است. عهد عتیق کلا شامل 39 کتاب می‌باشد.

ادامه مطلب...

باسمه تعالی

زیارت در مسیحیت

خلاصه

یک معتقد دینی در هر فرهنگی ممکن است گاهی اوقات متوجه ورای معبد محلی، کلیسا یا زیارتگاه شود و احساس کند ندایی او را از بعضی مکان های دور که به واسطه معجزات و رونق ایمان مشهور است، فرا می خواند و تصمیم می گیرد به آنجا سفر کند. مقصد سفر ،مکان مقدس، می تواند بنارس در هند باشد (آیین هندو)، یا اورشلیم در فلسطین اشغالی (اسلام، مسیحیت و یهودیت)، یا مکه در عربستان سعودی  (اسلام)، یا میرون در فلسطین اشغالی (یهودیت)،یا ایز در ژاپن (شینتو)، یا سایکوکو در ژاپن (بودیسم) یا یکی از صدها هزار جای دیگر.

تجربه زیارت:

زیارت شکلی کلاسیکِ سه مرحله ای از آداب و تشریفات یک رویداد را دارد:

 1- متارکه و جدایی(آغاز سفر) 2- مرحله شعوری (خود سفر، سکونت در زیارتگاه و مواجهه با مقدس) 3- اجتماع دوباره (بازگشت به خانه).

زیارت از مراسم عضویت در یک گروه از این حیث متفاوت است که زیارت، سفر به مرکزی "خارج از آنجا" است نه عبور از مدخلی که نشان دهنده تغییر در جایگاه اجتماعی افراد است (به جز مورد زیارت مکه). مرحله میانی زیارت به واسطه آگاهی از رهایی موقت از قید و بندها و الزامات اجتماعی و به وسیله حس قدرتمند اجتماع و عضویت و نیز به وسیله رجحان و برتری ساده پوشی و ساده زیستی و به وسیله حس آزمون سخت و به وسیله تعمق و تفکر در مورد مفهوم بنیادی و اساسی دین یک نفر مشخص می شود. جنبش، اساس و جوهر زائر است؛ حرکت به سوی جایی که او به وسیله کشش روحانی و معنوی آن کانونِ زیارت به آنجا جذب شده است.

رهایی از ساختار اجتماعی:

خلاصی موقت از قید و بندها و الزامات اجتماعی که مشخصه سفر یک زائر است، با دیگر مسافرینی که با زوار قرابت دارند، به ویژه جهانگردان و عرفا، مشترک است. شاید جهانگردان در باطن امر زائر باشند؛ برای بسیاری افراد موقر و تشریفاتی که شاید از جامعه خود روی گردانده باشند، زیارت، به جای دولت و حکومت مکان انتخابی را در جنب جامعه، به وجود می آورد که  آنها را به نحو فردی و شخصی تحت تأثیر قرار می دهد. مانند زائرین، آنها جهان را تغییر می دهند و به هر حال ممکن است آنها بالا رفتن و رشد و تعالی در وضعیت فهم و شعور را تجربه کنند، در حالتی ویژه از رها بودن از قیود و الزامات اجتماعی. بنا براین سفر به خارجِ جهانگردان ، مثل زیارت، شاید شکلی از خارجی کردن تصوف باشد. از طرف دیگر اهل تصوف، سفری مقدس به درون دارند، زیارتی باطنی و درونی. زائرین، جهانگردان و صوفیه، هر سه برای مدتی از شبکه های ساختار اجتماعی آزاد می شوند.

اجتماع:

زائرین به طور رمزی احساس اجتماع و عضویت را تجربه می کنند؛ احساسی خاص از پیوند و انسان بودن. ادعای بسیاری از زائرین در مورد جمعیت خودشان این است که :"اینجا تنها جامعه بی طبقه ممکن است". با این حال در هر نمونه، این اجتماع و عضویت به واسطه عقاید، ارزش ها و هنجارهای یک دینِ به ویژه تاریخی دسته بندی شده اند. قوانین و هنجارهایی که در زیارت ظاهر می شوند برای احساسِ سیلان یافتن که زوار هنگام کنش با گرفتاری حاکم، آن را احساس می کنند، کاملاً ضروری است. آنها به چارچوبی برای متمرکز کردن فعالیت خود نیاز دارند. بنابراین زیارت در شکل اختصاصی اش، می تواند تمایز میان ادیان را گسترش دهد :"ادراکی که مال ماست، تنها ادراک است".

در اینجا ما با حقیقتی روبرو می شویم که زائرین همیشه پیرو سنت قدیم اجتماعی هستند. در حالی که منتقدین آنها اغلب لیبرال اند. زیارت، همیشه نمود و ظهوری از یک دین رایج است. مجموعه هایی که زوار از آنها جذب می شوند، به شدت تمایل دارند به رسوم وسنت های خود پایبند و وفادار باشند. بنابراین ما اینجا با تناقضی روبرو هستیم که آنها اغلب برای استقلال ملی دور هم جمع می شوند ...

THE ENCYCLOPEDIA OF RELIGION,VOL 11 ,P327

زیارت به روحانی و کشیش هماهنگ با اصول معمول  همه مذاهب و ادیان وابستگی دارد که برای زیارت مؤمنین را به سمت مرکز زیارت می کشانند.مراسم مذهبی ممکن است به صورت خود جوش آغاز شود و نه در یک مکان مقدس و حتی ممکن است مطابق دستورات صریح ساختار دین نباشد آن صورت مردمی است و شامل نشانه هایی از خود و اجتماع و جامعه خود می باشد زیارتها به عنوان پتانسیلهای اجتماعی و فرهنگی از نکات قابل مشاهده ی ساختار اجتماعی هستند.

کششهای معنوی مراکز زیارتی

تعدادی از مکانهای مقدس زیارتی شامل ویژگیهایی ازکششهای معنوی هستند.یک تصور مقدس و روحانی از یک بزرگ مقدس و تصور مقدس از خاستگاه خدایی ممکن است باعث جذبه و کشش شود همچون تصوری که از انواع عکسهای کشیده شده می باشد مانند VIGRIN OF CZESTOCHOWA یا زن زیبایی که پوشش زیبایی پوشانده است، همچون عروسکهایی که در TLAXCALوMEXICO موجود می باشد و مجسمه بزرگ بودا در سریلانکا.آنها یک نوع ترس و پارسایی را برای زیارت کننده فراهم می کنند و برروی شعور دینی زائرین تأثیر می گذارد .اینجا یک توجه دو جانبه وجود دارد .آیا آنها خودشان جنبه الهی دارند یا نه ؟

معجزاتی که شخصی در آن شفا پیدا می کند تقریبا به مراکز زیارتی یک قدرت کشش روحانی می بخشد این قبیل معجزات به نظر می رسد هنگامی اتفاق می افتند که دو نوع احساس موجود باشد یکی احساس ماوراءالطبیعی تشدید شود و دیگری اینکه یک احساس ارتباط انسان دوستانه موجود باشد.

مطالعات تأثیرات روانی از تجربه های دینی در زمان طفولیت است.ظواهری از مشخصه درمانی در یک تجربه دینی و تجربه های توحید گرایی است که آن(توحید گرایی) برای دین مرکزیت دارد.

تکرار داستانهای معجزاتی مراکز زیارتی ممکن است جزئیات بیشتری را که تاکنون شناخته نشده است را فراهم می آورد خیلی از مراکز دینی قسمتهایی از مکانهای ظهور هستند یعنی جایی که ماوراءالطبیعت بر بشر ظاهر می شود .ظهور ماوراءالطبیعت یک قدرت کششی برای یک قسمت ایجاد می کند که مستقل از متغیرهای دیگر همچون زیبایی و .........است. زائران سعی می کنند که اشیا را به عنوان تقرب به آن تصورات و توهمات روحی لمس کنند.

زادگاه یامحل زندگی یا گور شخص مقدس ممکن است یک کشش زیارتی داشته باشد .مکانهای مقدس قدرت تحریک مسائل معنوی را دارند. بنابراین رودخانه ها، کوهها، غارها، جزایر و مشخصه های عجیب از نمای زمین ممکن است کششهای معنوی و جاذبه های معنوی از خود  بتابانند یک غار در آرماندای هند یکی از این غارها است .

طبقه بندی تاریخی زیارت

زیارتها دارای دوره های زمانی مختلف و راه و روشهای متفاوت می باشند بر اساس یک گونه شناسی در یک مشاهده غربی از تاریخ ،زیارتها را می توان به دیگر ادیان قدیمی، اصلی ،دوره های بلند و مدرن تقسیم بندی کرد. این گونه شناسی در بررسی زیارت مسیحیت مثمر ثمر است و آن را می توان به دیگر ادیان سنتی هم به خوبی تعمیم داد.

زیارت قدیمی

سنتهای مخصوص و ویژه زیارت از زمان های باستانی و دیرینه برخواسته است و تعدادی کم یا هیچ چیز از شالوده و اساس آن شناخته نشده است. بعضی از سنتهای کهنه شبیه آنچه که در HUICHOL INDIAS مکزیک دیده می شود کاملا کدهای سمبلیک خود را حفظ کرده است بنابر این رسمها و سنتهای قدیمی هنوز قابل تشخیص می باشند. اجتماعات عصرهای گذشته تقریبا یک نیرویی برای پایه گذاری مؤسسه های دینی و زیارتی جدید می باشند. همچون اعتقاد به توحید که در مکه و اورشلیم در خاورمیانه و در ایزامال و کالا در مکزیک و CANTERBURY در انگلیس . CANTERBURY با فتوای کلیسا به مکان مقدس تبدیل شد .

قدیس مقدس سنتر بری یک پیام از پاپ دریافت کرد که او باید تعمید دادن در سنتهای آنگلوسکسون که برای اعتراف کردن بیاورد و مانع آنها را برای دین جدید شود.

نمونه اصلی زیارت

زیارت توسط پایه گذاران در دین یا توسط اولین شاگرد او یا به وسیله آورندگان انجیلهای مهم دین تأسیس می شد که نمونه اصلی نامیده می شود .مثلا در سنتهای جدید زیارتی پایه گذار دین به وسیله وحی ،معجزات وبه وسیله ظهور یک دسته زائران  قابل تشخیص است. زائران بی اختیار فعالیتهایی که از نوع پرستشی هستند انجام می دهند مانند دعا کردن، لمس کردن اشیایی که در آنجا وجود دارد ،بستن نوارهایی بر روی درختان و امثال این اعمال.به عنوان یک محرک برای رشد اجتماعی، توسعه یک سیستم قوی بازخورد شهرت مرکز زیارت را افزایش می دهد.یک طرح سنتی اصلی منشور حکایات و کتابهای مقدس را درباره ی پایه گذار دین فهرست می کند وبرای این منظوریک زیارتگاه ساخته شده و یا یک ساختار منسوب به کلیسا توسعه می یابد.زیارت روم و اورشلیم  یک نمونه از طرح اصلی زیارت مسیحی است و اورشلیم برای یهودیت،مکه برای اسلام، باناراس و مونت کایلاس برای هندویسم بود گایا و سارناس و ایندیا برای بوداییسم و ایس برای شینتو یک نمونه از طرحهای اصلی برای زیارت می باشند.زائران در این اماکن اتفاقهای در زمان پایه گذار دین را دنبال و پیگیری می کنند.

دوران طولانی زیارت

در اوج زیارت سنتی یک زیارتگاه پر از نماد به صورت استادانه ساخته شد. کنار زیارتگاه یک مغازه،یک نمایشگاه و هتلها و دانشکده های شبانه روزی نزدیک مرکز زیارتگاه ظاهر شدند و زائران حرفه ای ظهور پیدا کردند.

این وبلاگ برای درس در آمدی بر مطالعات دین توسط سه نفر از دانشجویان معارف اسلامی و فرهنگ ارتباطات دانشگاه امام صادق زیر نظر دکتر گیویان راه اندازی شده است.

اسامی این دانشجویان عبارتند از:

1. میثم فرخی دانشجوی سال چهارم رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات

2. علیرضا قصری دانشجوی سال چهارم رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات

3. سید محمد کاظمی قهفرخی دانشجوی سال چهارم رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات

اهداف این وبلاگ به شرح زیر است:

1. آشنایی اجمالی با اماکن مقدس مسیحیان

2. آشنایی با مفهوم زیارت در دین مسیحیت

3. تطبیق مفهوم زیارت در فرق مختلف دین مسیح(کاتولیک ، پروتستان، ارتدکس)

4. نگاه مردم شناسی به این مفهوم زیارت در ایران با انجام تحقیق میدانی

pilgrimage

in Christianity, journey to a saint"s shrine or other sacred place, undertaken for a variety of motives: to gain supernatural help; as an act of thanksgiving or penance; for the sake of devotion. Records indicate that pilgrimages were made to Jerusalem as early as the 2nd century; and excavations in the 1940s at St. Peter"s Basilica in Rome unearthed a 2nd-century memorial to the Apostle with numerous scratched inions of the 2nd and 3rd centuries, evidencing acts of piety. The Roman liturgical calendar of the year AD 354 lists 29 local sanctuaries of the saints at which the faithful gathered annually. The travel memoir of Etheria (c. AD 400), a Spanish nun, testified to a system of guides and lodgings for those visiting the Palestinian holy sites. In Britain, Bede, the Venerable (died 735), a church historian, catalogued visits to graves of several saints from the 5th to the 8th century.

The medieval pilgrim began his journey with a blessing by a priest. His garb was recognizable, and on his return trip he would wear on his hat the badge of the shrine visited. Along the way he would find hospices set up specifically for pilgrims. The chief attractions for pilgrims in medieval times were the Holy Land, Santiago de Compostela in Spain, and Rome; but there were hundreds of pilgrim resorts of more local reputation, including the tombs of St. Francis (died 1226) in Assisi, Italy; of St. Martin (died 397) in Tours, Fr.; of St. Boniface (died 754) in Fulda, Ger.; of Thomas Becket (died 1170) at Canterbury, Eng.; and of St. Patrick at Downpatrick, Ire.

Not all churchmen approved entirely of pilgrimages. Some warned against excesses and questioned the value of the practice, while others questioned the authenticity of some of the relics.

Though many medieval centres still attract Roman Catholic pilgrims, the more recent shrines of St. Francis Xavier (died 1552) in Goa, India; of the Shroud of Turin (1578) at Turin, Italy; of St. Anne de Beaupré (1658) in Canada; of St. Jean-Baptiste-Marie Vianney (died 1859) at Ars and of St. Thérèse de Lisieux (died 1897) at Lisieux, both in France; and the Marian centres of Our Lady of Guadalupe (1531) in Mexico, of La Salette (1846) and Lourdes (1858) in France, and of F?tima (1917) in Portugal have grown

steadily in importance

ادامه مطلب...

زیارت:

در مسیحیت مسافرت به مکان های مقدس یا حرم ها به انگیزه های مختلفی صورت می گیرد: برای به کسب یاری ماوراء الطبیعی، سپاسگذاری یا توبه، به خاطر دعا و پرستش. اسناد نشان می دهد زیارت ها به اورشلیم از ابتدای قرن دوم شکل گرفت و حفاری های دهه 1940 در کلیسای سنت پتر در رم لوحه یادبودی از یک حواری به همراه تعداد بی شماری از کتیبه های تراش خورده از قرن دوم و سوم را آشکار کرد که شاهدی بر اعمال پرهیزکارانه بودند.

تقویم مذهبی رمی سال 354، 29مکان مقدس را ذکر می کند که مومنین سالانه در آنها جمع می شدند.سفرنامه ی Etheria ،یک راهبه زن، به سیستمی از راهنمایی ها و مکانها برای کسانی که محل های مقدس فلسطین را زیارت می کنند، تبدیل شد. در بریتانیا سنت (فرد مقدس) بد (متوفی 735)،یک تاریخنویس کلیسا،دیدارها از مقبره های سنت ها در فاصله قرن 5 تا 8 را فهرست کرد.

در قرون وسطی یک زائر سفر خود را با دعای خیر یک کشیش آغاز می کرد. جامه و لباس او بازشناخته می شد و در بازگشتش از سفر احیاناً او روی کلاه خود نشانی از مکان مقدسی که زیارت کرده بود، نصب می کرد. در طول مسیر شاید او به مسافرخانه هایی می رسید که به طور ویژه برای زائران ساخته شده بودند. مقصد اصلی زائران در قرون وسطی سرزمین مقدس Santiago de Compostela در اسپانیا و در رم بود.

اما صدها نفر از زائران بیشتر به مکان های معروف تر شامل آرامگاه سنت فرانسیس (متوفی 1226) در اسیسی ایتالیا، آرامگاه سنت مارتین (متوفی 397 در تور فرانسه)،آرامگاه سنت بونیفاس (متوفی 754) در فلودای آلمان و آرامگاه سنت توماس بکت (متوفی 1170) در کانتربوری انگلستان و آرامگاه سنت پاتریک در دونپاتریک ایرلند رفت و آمد می کردند.

ادامه مطلب...

زمانی که جمعیت مسلمانان در دریای مدیترانه، زیارت مسیحیان به سرزمین مقدس را مختل کرد این فقدان با ایجاد آرامگاههایی در سراسر اروپا جبران شد. یک رسم مقدس رایج تاکید بر انجام مراسم مذهبی بود برای مثال در chartres در فرانسه جایی که حجاب ودشیزه تقدیش شد.زیارتهای جهانی جدید با طلایه داران قرون وسطی شباهت داشت اگرچه آرامگاههای جهانی جئید فاقد رسوم و آثار بودند-یکی از دلایل ظهور تصاویر به عنوان جایگزین در این منطقه.

در این فاصله در مراکز اروپایی روند عادی سازی و کاهش شروع شده بودند.آرامگاهها پر از اشیای نمادین شدند.به همین خاطر معنا فراموش شد.بنابر این در طول جنبش پروتستان و عصر خشکه مقدسی بسیاری از ان آرامگاهها آماج حمله سنت شکنان قرار گرفتند و نیز بسته شدند.walsingham در انگلستان از نمونه های اولیه در این مورد است.

Desiderius Erasmust,William Langland,John Wyclif,Hugh Latimer,and John Calvin اصلاح طلبانی بودند که با زیارت و تمجید و احترام بیش از حد تصاویر مخالفت کردند.در سالهای اخیر مخالفت و اعتراض از سوی واتیکان مطرح شده است که موافقت خود را برای زیارت کردن Joazeiro و Bhia  در برزیل و Necedah و Wisconsin  در آمریکا انکار کرد.رویدادهای وهمی و شگفت انگیز فقط بعد از آزمون جامع مقامات روحانی ممکن است تایید بشود.در اسرائیل خاخام های یهودی بی نظمی هایی که در زیارتهای مشهور ارامگاههای سران مقدسشان(Tsaddiqim))وجود دارد را کنترل می کنند.

در سراسر جهان در دو قرن اخیر یک نوع زیارت باصدای مذهبی عالی و گروههایی از هواداران پر تب و تاب توسعه یافته است.زیارت مدرن به راستی فنی است.زائرینبا اتومبیل و هواپیما مسافرت می کنند و مراکز زیارتی جزوات و روزنامه هایی منتشر می کنند. مناطق آبخیز زیارت مدرن شهرهای صنعتی هستند.به هر حال پیام آرامگاه با وجود تنوع ارزشهای امروز هنوز سنتی است.بسیاری از زیارتهای کلیسای کاتولیک(وابسته به روم)با شبحی از دوشیزه مریم برای افراد آرمانگرای افراطی فروت شروع شده است که با توبه و هدیه ای برای درمان همراه است. (برای مثال در Lourdes  فرانسه)

دیگر مراکز از خاکسترهای بعضی از آرامگاههای زیارتی فرسوده به وجود آمده است .یک دوستدار دید یک بنیانگذاری را داشت که از معجزه های جدید و نیز تقریبا از زیارت جدید آگاهی می داد.(برای مثالAylesford در انگلستان).زیارتهای خیالی وهمی و نیز زیارتهای مراکز مقدس در دیگر بخشهای جهان مدرن فراوان است( مثلا در ژاپن و در آرامگاه خاخام مقدسHuri of Beershera  در اسرائیل)

اظهارات پایانی

زیارت یک فرآیند،پدیده سیال و در حال تغییر،خود جوش،در ابتدا سازمان نیافته و خارج از مرزهای سنت مذهبی است.آن در درجه اول یک آیین مردمی از رویداد است.یک داد و ستد در تجربه مذهبی بیشتر از یک انتقال به مقام بالاتر.یک زیارت خاص،برگشت پذیری فابل ملاحظه ایدر ط.ل زمان و نیز قدرت احیا و جان بخشی دارد.زائرین در سراسر جهان به عمق تجربه شان سوگند می خورند که اغلب از قدرت لغات پیشی می گیرند..

حج در آیین مسیحیت

  پدیدآورنده:ماجده مؤمن/ محمد تقی رهبر،

 مسیحیان نیز همانند یهود، در آیین خود، راه و روش‏های متعددی را پیموده‏اند که زاییده خیالات و تصورات آن‏هاست و آنچنان این نظرات و تصورات در ذهن آنان جلوه کرده، که خود را به حق و دیگران را در مسیر باطل پنداشته‏اند!

حج را نیز بدینگونه تعریف کرده‏اند که در پیرامون نمادهای مورد تقدیس خود، به طواف پردازند و قربانی کنند و نذوراتی تقدیم نمایند... و با گریه و تضرّع، آمرزش گناهان خود را بخواهند و برخی از آن‏ها لذّت‏های حلال دنیا و خواسته‏های مشروع را بر خود حرام سازند و طریق رهبانیت بپیمایند و از مریم عذرا اسوه گیرند و مسیح را به خدایی برگزینند تا گناهانشان را بیامرزد و به بهشت رهنمون گردد.

مسیحیان به فرقه‏های گوناگونی تقسیم شده‏اند و هر فرقه‏ای از آنان طریقه خاصی را در حج و مراسم و آداب ویژه آن، اتخاذ کرده است.

کتاب تحریف شده مسیحیان، انجیل، اعیاد دینی همچون عید “فِصح”(1) و “عید قیامت” و “عید المیلاد” و “عید فطاس” را به آنان اختصاص داده و اعیادشان بیشتر با مراسم و آدابی شبیه حج همراه است.

یکی از نویسندگان مسیحی به نام “ونسنک” در خصوص حج مسیحیان می‏نویسد:

“واژه شناسان عرب، حج را به “قصد” تفسیر کرده‏اند و این با معنای حج درنظر (مسیحیان) یکسان است. افزون بر این معنای اصطلاحی آن نیز همان است که در لغت عربی مصطلح است و گویا ماده و معنای این واژه در لغت سامی شمال و جنوب، همان طواف کردن و دور زدن باشد.”(2)

در انجیل تحریف شده واژه‏ای با عنوان حج وجود ندارد، بلکه تنها از اعیادی نام برده می‏شود که در آن به جشن و شادی می‏پردازند و از خدای پدر! و خدای پسر (مسیح)، که به عقیده آن‏ها ترکیب یافته از “روحِ الهی” و “تکوین انسانی” است، یاد می‏کنند. بنابراین، مسیحیت در عقیده، به خدا شرک می‏ورزد و آیین آن‏ها را آیین توحیدی نمی‏توان نامید و ثنویت یا تثلیث بر عقاید آنان حاکم است؛ “خدای پدر، خدای پسر و روح القدس”

جایگاهی که خدای پسر در آن متولّد شده، یکی از اماکن مقدسه آن‏ها به شمار می‏آید؛ جایگاهی که به اعتقاد آن‏ها عیسی در آنجا به دار آویخته شد، مکان مقدسِ دیگرِ آنهاست. هرجاکه عیسی نماز خوانده و یا او یا مادرش مریم عذرا ظاهر شده‏اند، عنوان مقدس گرفته است و به‏طور خلاصه: هر مکان یا هر زمان، که این ظهور و تجلّی نمودار گشته و یا با هرکس که ملاقاتی داشته، مورد تقدس و محل زیارت و مراسم سالانه آن‏ها شده و هر یک را انجیل عید اعلام نموده است. در هر حال، آنچه از مسیحیت به چشم می‏خورد، آن چیزی نیست که در آیین نخستین حضرت عیسی وجود داشته است. (زیرا آیینی که خود آوردنده آن بوده، آیین توحیدی بوده، اما آیین مسیحیت بر محور توحید نیست. هر آنچه مورد تقدیس قرار می‏گیرد به اعتبار انتساب آن به شخص مسیح می‏باشد، نه به خدای مسیح).

در خصوص حج و آیین نخستین مسیحیت می‏توان گفت که حضرت عیسی علیه‏السلام نیز از جمله پیامبرانی بود که به ندای ابراهیم خلیل علیه‏السلام پاسخ داد؛ آن‏گاه که به امر خداوند آهنگ حج داد.

عیسی علیه‏السلام از پیامبران اولوالعزم بود و می‏دانست که ندای ابراهیم جهانشمول است و به شریعت خاص اختصاص ندارد، بلکه شامل همه ادیان آسمانی و همه پیامبران و مرسلین می‏گردد و تکلیفی است عام بر همه مکلّفین.

آنگونه که از روایات استفاده می‏شود، همه پیامبران به حجّ خانه خدا آمده‏اند. این روایات که از پیامبر گرامی و ائمه علیهم‏السلام نقل شده، تأکید می‏ورزد که عیسی‏بن مریم روح‏اللّه‏ به کعبه مشرفه آمده و حج خانه خدا گزارده است. از سخن پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله آورده‏اند که فرمود:

“وَ الَّذی نَفْسُ محمّد بِیَدِهِ لَیُهِلَّنَّ ابنُ مریم بِفَجِّ الرَّوحاءِ حاجّا أو مُعْتَمِرا أَو لیثنیهما”.(3)

سوگند به آن‏کس که جان محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در ید قدرت اوست فرزند مریم از گردنه “روحا” عبور کرده در حالیکه صدای خود را به لبیک گفتن برداشته و به حج یا عمره، یا هر دو عزیمت نموده است.

و از قول امام صادق علیه‏السلام در روایتی آمده است:

“وَ مَرَّ عِیسَی بْنُ مَرْیَمَ بِصِفَاحِ الرَّوْحَاءِ وَ هُوَ یَقُولُ لَبَّیْکَ عَبْدُکَ ابْنُ أَمَتِکَ لَبَّیْکَ”(4)

“عیسی‏بن مریم از صفائح الروحاء گذشت، در حالی که می‏گفت: لبیک! بنده تو و فرزند کنیز تو! لبیک.”

در مورد زمان حج پیامبران به سوی بیت عتیق؛ و از جمله آن‏ها حضرت عیسی علیه‏السلام ، امام علی‏بن موسی الرضا علیه‏السلام می‏فرماید: “زمان حج آن دهه ذی‏حجه بوده است... وآن‏پیامبران‏عبارتنداز: آدم، نوح، ابراهیم، عیسی، موسی و محمد علیهم‏السلام و دیگر پیامبرانی که در این مقطع زمانی حج خانه خدا نموده‏اند و این سنت شد برای فرزندان آن‏ها تا روز قیامت”(5).

بدین ترتیب، حج حضرت عیسی که یکی از پیغمبران اولوالعزم است، امکان ندارد مخالف حج پیامبران دیگر باشد و اینکه بیت‏المقدس یا مکان دیگری را برای حج خود و پیروانش قرار دهد.

اکنون به هر یک از این موارد نظر می‏افکنیم و موضع جغرافیایی هر یک و تاریخ آن را به اجمال از نظر می‏گذرانیم:

1 ـ حج بیت المقدس

در هیچ یک از نصوص تورات و انجیل و دیگر آثار معتبر، نشانه‏ای از حج به بیت‏المقدس وجود ندارد و این تنها سنتی است که به علل خاصی رایج شده است. عامل اساسی این را در تبعیت از سنت ملکه “هلن” (Helene) مادر امپراتور قسطنطنیه باید کاوید که نامبرده، چوبه داری را که حضرت عیسی بر آن به دار آویخته شد، کشف کرد و آن روز را روز مبارک و عید مسیحی قرار داد که همه ساله در آن روز حج می‏گزارند؛ روزی که به “عود مقدس” موسوم است.

“هلن که از مروجان آیین مسیحی بود، در سال 326 میلادی، سیاحتی را به شرق آغاز کرد و در خلال آن اماکن مقدس فلسطین را زیارت کرد و کنیسه‏هایی را دور اورشلیم و بیت لحم بنیان نهاد. می‏گویند او موفق شده در این سیاحت، عود صلیب و چوبه‏دار حقیقی مسیح را پیدا کند.(9)

او اهتمام بلیغی داشت که جایگاه حوادث مهم جامعه مسیحی را کشف کند و معبدهایی را به عنوان یادمان این حوادث بنیان نهد.(10)

مسیحیان “کنیسه قبر مقدس” را که در کنار کوهی بنا شده و معتقدند مسیح آنجا به‏دار آویخته شد، گرامی می‏دارند. این کنیسه در شهری قرار گرفته که سلطان سلیمان قانونی در سال 1541 م. بنا نهاد و در شرق شهر قدیمی قرار دارد... هنگامی که ترک‏های سلجوقی، مسیحیان را از زیارت بیت‏المقدس مانع شدند و کنیسه قبر مقدس (کنیسه قیامت امروز) را ویران کردند، جنگ‏های صلیبی در گرفت و در سال 1099 م. آن را صلیبی‏ها متصرف شدند.(11)

زیارت یا حج کنیسه قیامت (کنیسه قبر مقدس) به اعتقاد مسیحیان معمولاً در عید سالیانه فصح صورت می‏پذیرد که عید بزرگ مسیحیان است و به اعتقاد مسیحیان، قیامت مسیح در میان مردگان می‏باشد و زمان این زیارت از 22 مارس تا 25 آوریل می‏باشد و بسیاری از اعیاد عمده مسیحیان به عید فصح ارتباط دارد و قبل از این زیارت روزه بزرگ مسیحی‏ها است که چهل روز ادامه دارد و مصادف با آلام مسیح است.(12)

“عید فصح” یک عید آیینی است که اوامر و نواهی مخصوصی چون روزه و نماز و دعا و نذورات و قربانی و دیگر آداب دینی را در برمی‏گیرد و با عید مشهور میلاد مسیح که یادواره تولّد مسیح است، تفاوت بسیار دارد.

در عید میلاد نیز زیارت کنیسه قیامت را مستحب می‏دانند و اگر زیارت آن میسّر نشد، هر کنیسه دیگر را که بتوانند زیارت می‏کنند.

در هر حال، حج به کنیسه قیامت در بیت المقدس که سنتی بر جای مانده از ملکه هلن می‏باشد و تذکار جستجوی صلیب مسیح است، طی نسل‏ها به عنوان یک سنت مورد توجه قرار گرفته تا بدانجا که به عنوان یک فریضه دینی و اطاعت امر الهی ـ که به زعم آن‏ها عیسی تشریع نموده ـ درآمده است، حال آنکه حقیقت این حج جز میراث هلن نیست و آن را حج الهی نمی‏توان نامید.

2 ـ معبد رومه در ایتالیا

رم از شهرهای مهم و مقدس ایتالیا در نگاه مسیحیان است. از دیرباز مرکز فرهنگی، هنری و دینی به شمار می‏آید و آن را شهر جاویدان یا شهر مقدس می‏نامند. رم از شهرهای بزرگ ایتالیا است که تاریخ آن به قرن هشتم قبل ازمیلاد می‏رسد و در گذشته پایتخت جمهوری روم و سپس مرکز امپراتوری رم بوده است. و نیز مرکز تبشیری پاپ و امروزه پایتخت جمهوری ایتالیا و مرکز فعالیت‏های اداری و روحانی کلیسای کاتولیک رم و به تعبیر دیگر پایتخت رهبری پاپ در آنجاست.

در تاریخ تمدن آمده است: عوامل متعددی وجود دارد که پایتخت رم را به صورت مرکز فعالیت‏های مسیحی و محل تلاقی ملّیت‏های مختلف درآورده. این شهر از زیبایی خاصی برخوردار است و آثار باستانی جذابی دارد. مقر کلیسای کاتولیک و حکومت پاپ به شمار می‏رود و دل‏های بسیاری از مسیحیان را که به عیسی علیه‏السلام عشق می‏روزند، به خود متوجه ساخته و کلیسای آن زیارتگاه سنواتی و مرکز تجاری و تفریحی شده است.

آهنگ حج به این کلیسا به اعتقاد ما چیزی جز تفریح و گردشگری نیست و فاقد بُعد معنوی می‏باشد و این نوع تفریحات سنواتی در هر مکان و زمانی ممکن است و هیچ یک از شرایط حج و بندگی را ندارد و این‏گونه سفرها با توجه به اوضاع اجتماعی غرب و افعال ضدّ اخلاقی که رخ می‏دهد، اموری است که خداوند بدان راضی نیست و حضرت مسیح از آن تبرّی می‏جوید، با این حال جای شگفتی است که نام حج بر آن نهاده شود.

3 ـ کلیسای لورد در فرانسه (loord)

آهنگ حج به این کلیسا در سال 1858 ؛ یعنی هیجده قرن پس از میلاد مسیح علیه‏السلام رایج شده و انگیزه آن این بود که یکی از راهبه‏های کلیسا مدّعی شد مریم عذرا را مشاهده کرده! در حالی که در جوار غاری قرار دارد که در نزدیکی آن کلیسا تجلی نموده است.

“لورد” شهری است در بخش جنوب غربی فرانسه که در قرون وسطی موقعیت مهم استراتژیک داشته و از سال 1858 م. به صورت زیارتگاه مسیحیان در آمده است و بیماران کاتولیک به قصد استشفا بدانجا رهسپار می‏شوند؛ زیرا شایع شده بود که مریم بارها در آن‏جا تجلّی کرده و دختر جوانی به نام برنادت وی را مشاهده کرده است.(13) لویس معلوف می‏نویسد: کتاب‏های مسیحیان مدعی است که “برنادت سوبرویس” متولد سال 1844 در لورد فرانسه مریم عذرا را در سن 12 یا 14 سالگی زیارت کرده و او را به تأسیس این معبد توصیه نموده است.(14) شک نیست که ظهور جناب مریم وتجلّی آن برای نصاری هر چند شایع شده است، اما زاییده تخیّلات یاوه عناصر افراطی و یا ساخته و پرداخته اغراض سیاسی، اجتماعی یا تبشیری یا عوامل دیگری است. هر چند این غار باب المراد آنان گشته است و با نذورات و دیگر دستاویزها، حاجات خود را آنجا طلب می‏کنند. شب‏هایی را به گریه و زاری می‏گذرانند و آمرزش گناهان خود و شفای بیماران خود را می‏خواهند. مایه شفگتی، ساده لوحیِ برخی مسیحیان است که این اماکن را جایگاه حج می‏نامند که خدای جان و مسیح و مادرش پرستش می‏شوند. کتاب‏های آن‏ها با جرأت تمام به نقل آن می‏پردازند و تنها به اظهارات دختر بچه‏ای که مدعی است در آن‏جا مریم عذرا را دیده، دل می‏سپارند.

4ـ کینسه فاطیما در پرتقال

داستان فاطیما بر محور قضیه‏ای می‏چرخد که در اروپا اتفاق افتاده و توجّه جهان مسیحی را به خود جلب کرده و در زمره آداب و شؤون ویژه مسیحیان درآمده و به نوعی با جهان اسلام مرتبط می‏گردد.

فاطیما قریه‏ای است در شبه جزیره فیبری در غرب اسپانیا و در شهری به نام “لیشبونه” قرار دارد؛ سرزمینی که عبدالرحمان در سال (710 م) فتح کرد و تا قرن یازدهم میلادی در قلمرو اسلام قرار داشت و سپس اروپا آن را متصرف شد و اسلام از آن سرزمین رخت بربست و بیشتر مردم آن مسیحی‏اند.

این قریه در سال 1917 م ناگهان به صورت زیارتگاه مسیحیان و مقصد زائران درآمد و آنچه مایه شگفتی پژوهشگران است، چگونگی آمیختگی تعالیم مسیحی با تعالیم اسلامی؛ به خصوص در دیدگاه مردم قریه است که کلیسای فاطیما در آن واقع است.

داستان از اینجا آغاز می‏شود که سه کودک روستایی شاهد حادثه‏ای می‏شوند که در حوالی روستا برای آنان تجلّی می‏کند و سپس سرچشمه اعتقادی عمیق برای اهل روستا می‏شود. (اجمال این حادثه به قولی چنین است که سه کودک شاهد تجلّی نوری شدند که به باور آن‏ها فاطمه زهرا علیهاالسلام بوده و تسبیحات حضرت زهرا را به آن‏ها آموخته که به نقل تاریخ‏نگاران زائران مسیحی در کلیسای فاطیما اجتماع می‏کنند و تسبیحی به دست می‏گیرند و هر یک به لغت خود آن تسبیحات را می‏گویند.

قول دیگر در این حادثه این است که مریم علیهاالسلام ظهور کرده و این مکان را قداست بخشیده ولی نام فاطیما روی این کلیسا با وجه دوم سازگار نیست، اگر فاطیما همان فاطمه باشد.

در هر حال، از آنجاکه اعتماد کامل به نقل مزبور نبود، از ترجمه تفصیلی آن خودداری شد (و اللّه‏ اعلم ـ مترجم).(15)

در هر حال انبوه زائران، صدها کیلومتر طی مسافت می‏کنند و از اطراف و اکناف به حج و زیارت این کلیسا می‏آیند و به نذورات و ادعیه و آداب و اذکار مخصوص می‏پردازند.(16)

5 ـ حج دیگر اماکن مقدس

افزون بر آنچه از اماکن مقدس مسیحیان ملاحظه شد، مکان‏های دیگری هست که برخی از آن‏ها را زیارت می‏کنند؛ مانند قبور مردگان و بعضی اشجار که آن‏ها را شجره عید میلاد می‏نامند و برخی کوه‏ها و اشیای دیگر که نیاز به شرح آن نیست.