تحولات مذهبى در عصر اطلاعات
اشاره
عصر اطلاعات بهتدریج تأثیر خود را در حوزه دین مىگستراند و روشهاى نوینى را در تبلیغ ادیان و مذاهب نتیجه مىبخشد و براى هر دین و مذهبى این امکان فراهم مىآید که فراسوى مرزهاى ملى اشاعه یابد. این شتاب سریع عصر ارتباطات، پدیدهاى را به وجود آورده است که مىتوان آن را «جهانىشدن دینى» نامید. در این روند، اطلاعات دینى به طور فزاینده با روشهایى متفاوت جریان خواهد یافت و اشکال نوین نهادهاى مذهبى شکل خواهد گرفت و محتوا و مضمون فعالیتها و آموزههاى آنها تغییرات پر آشوب و متلاطمترى را نسبت به گذشته تجربه خواهد کرد. در این مقاله با برخى از این تحولات آشنا مىشویم.
این نوشتار، تخلیص مقاله «گشتارهاى مذهبى در عصر اطلاعات» نوشته اینو نوباتاکا، ترجمه خانم فیروزه درشتى است.
مفهوم عصر اطلاعات
«محیط اطلاعاتى» از بیست سال گذشته به این سو بهشدت تغییر کرده است و منظور از «محیط اطلاعاتى» در اینجا نخست، روش انتشار اطلاعات سختافزار و فنّاورى آن است و دوم، دسترسى یا گسترش جغرافیایى و اجتماعى تکثیر اطلاعات، و سوم کمیت و محتواى اطلاعاتى است که منتشر مىشود. با در نظر گرفتن این سه نکته، «عصر اطلاعات» به وضوح به تفاوتهاى کیفیتى این دوره با دورههاى قبلى اشاره دارد و پر واضح است که ظهور و بروز شیوههاى نوین ارتباط، از پیشرفت فنّاورىهاى نوین سرچشمه مىگیرند و این شیوهها تأثیرات سرنوشتسازى بر فرهنگ و مذهب جوامع بشرى بر جاى مىنهند که در ذیل به بررسى آنها مىپردازیم.
1. تغییر روشهاى تبلیغى
نخستین واکنش صریح گروههاى مذهبى نسبت به پیشرفتهاى نوین، در روشهاى تبلیغى آنها مشاهده مىشود. از اینرو، بسیارى از مؤسسههاى مذهبى آنچه را که بهعنوان «رسانه نوین» معروف است، در فعالیتهاى تبلیغى خود به کار مىگیرند.
گسترش جغرافیایى و اجتماعى دسترسى به اطلاعات، ویژگى قابل توجّهاى دیگرى از عصر اطلاعات است که گروههاى مذهبى را به تغییر روشهاى تبلیغى سوق داده است؛ چنان که امروزه اطلاعاتى که پیشتر به متخصصان و کاربران حرفهاى محدود مىشد، در دسترس همگان قرار گرفته است؛ به این معنا که مرزهاى جغرافیایى و اجتماعى در حال فرو ریختن است و اطلاعاتى که قبلاً فقط به اعضاى خاصّى تعلق داشت، هماکنون به طور فزایندهاى در معرض استفاده دیگران قرار دارد. گروههاى مذهبى مجبور خواهند شد که آن را بپذیرند و در روشهاى تبلیغى خود، تحولات و تغییرات چشمگیرى را به انجام رسانند تا بتوانند در عرصه جهانى به فعالیت بپردازند.
گروهی از دانشجویان ::: پنج شنبه 87/5/24::: ساعت 10:53 عصر
نظرات دیگران: نظر
